Sağlık.net

Hastalıklar

Akut Pankreatit: Nedenleri, Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi

  • Delicious

AKUT PANKREAS İLTİHABI (AKUT PANKREATİT)

Bu hastalık şiddetli kanamaya yol açabilen oldukça ciddi bir hastalıktır. Pankreasın ani şekilde ortaya çıkan iltihabıdır. Pankreas hem iç salgı bezi hem de dış salgı bezi olarak görev yapar. Salgıladıkları enzimler pankreasta iken inaktif haldedir. Bu inaktif enzimler sindirim sisteminin bazı bölümlerinde aktifleşerek yağların, proteinlerin, karbonhidratların sindirimini yani parçalanmasını sağlarlar. Akut pankreatitte ise bu enzimler daha pankreastayken aktif haldedir ve dokuların parçalanmasına yol açarlar.

Akut pankras iltihabının iki tipi vardır. Bunlardan birincisi, akut pankreatitin çoğunluğunu oluşturan, hafif seyreden akut ödematöz pankreas iltihabıdır. Herhangi bir ameliyata gerek kalmadan iyileşir ve pankreasta kalıcı hasara yol açmaz. Diğeri ise daha az kısmını oluşturan, ağır seyeden, pankerasta ve çevre dokularda ölüme ve tahribata yol açan akut nekrotizan pankreas iltihabıdır. Hayatı tehdit eder. Acilen cerrahi müdahale şarttır. Çünkü dolaşımı ve solunumu hatta böbrekleri bile etkiler. İyileşen olgularda pankreas hasarı mevcuttur ve bazı görevler yerine getirilemez. Hastaların bir kısmı tedaviye rağmen kaybedilir.

AKUT PANKREATİTİN NEDENLERİ

Akut pankreas iltihabının en sık nedenlerindne birisi safra kesesindeki taşlardır. Taş, safra kanalına gelirse, bu kanalı tıkar ya da kanaldan zorlukla geçerek pankreasta tıkanıklığa, hasara, basınç artışına neden olabilir. Bu sorunlar nedeniyle dokular enzimler tarafından parçalanır. Diğer bir neden ise alkol kullanımıdır. Alkol de bu problemlere doğrudan ya da dolaylı olarak yol açabilir.

Diğer nedenler ise daha a sıklıktadır. Kan yağlarının yüksek olması, pankreas kanalında doğumsal anormallikler, kanalın dar olması ve kaza sonucu akut pankreas iltihabı ortaya çıkabilir.

AKUT PANKREATİT BELİRTİLERİ

Ağrı: Akut pankreas iltihabı atağı, sıklıkla alkol alımından sonra ya da ağır bir yemek sonrasında ortaya çıkar. Ani ve giderek artan tarzda bir ağrıdır. Göbek bölgesinden başlayan ağrı daha sonra sırta yayılır. Hasta oturduğu sırada rahatlamıştır fakat yatarken ağrı artar. Bıça bataması gibi ve sürekli bir ağrıdır. Bazen ağrı, aralıklı olarak şiddetlenen tipte olabilir. Göbek kısmının üstünde sağ veya sol tarafta (kadran ağrısı) ağrı görülebilir.

Bulantı- Kusma: Hastalarda sürekli bulantı ve kusma vardır. Fizik muayene sırasında karnın üst bölgesinde hassasiyet ve defans mevcuttur. Pankreas iltihabı oaln hastaların yaklaşık %90’ında ateş, kalp atım hızında artma ve lökosit artışı vardır. Kusma ve sıvı kaybının peritona olmasıyla şok gelişebilir.

Pankreas iltihabı sonucu myokardiyal depresan faktör (MDF) salınır. Bu madde şok oluşumuna yol açar. Ayrıca akut böbrek yetmezliği gelişebilir. Hastaların bir kısmında sarılık mevcuttur.

AKUT PANKREATİT TANISI

Hastadan alınan öykü ve bulgular ile tanı konur. Yapılan kan testlerinde amilazın yüksek çıkması tanıda önemlidir. Fakat amilazın yükseldiği başka hastalıklar da vardır. Bu yüzden ayırıcı tanısının yapılması gerekir. Ayrıca serum lipaz değeri yükselmiştir. Bunun daha iyi sonuç verdiği düşünülür fakat yapılması güçtür ve doğru sonuç vermeyebilir. Asıl doğru sonuç, iki saatlik idrarda toplam amilaz değerine bakılmasıyla elde edilir. İdrarda, bir saatte 300 üniteden daha fazla amilaz atılıyorsa tanı için çok daha önemlidir. Ayrıca pankreas iltihabında, böbrekten amilazın atılımı kreatinin atılımından beş kat daha fazla ise teşhis konur. Plevral sıvıda amilazın yüksek bulunması da tanı koydurucudur.

Serumda kalsiyum değerinin 7.5 mg/dl’nin altında olması hastalığın ağır ve kötü seyirli olduğunu düşündürür. Şeker değerinin yüksek olması ve idrarda şeker saptanması pankreasta hasar olduğunu düşündürür.

AKUT PANKREATİT TEDAVİSİ


Akut pankreas iltihabının tedavisinde, kaybedilen sıvı ve mineraller yerine konmalıdır. Eğer pankreas iltihabı kanamalı ise kan nakli gerekir. Kan şekerinin yükseldiği durumlarda küçük dozlarda insülün verilebilir. Kalsiyum miktarının düştüğü durumlarda kalsiyum-glukonat verilir. Ayrıca midenin devamli boşaltılması ve besin kısıtlaması gereklidir. Bu şekilde pankreas istirahate alınmış olur.

Bazı doktorların rutin antibiyotik vermesine rağmen yapılan çalışmalarda antibiyotik verilmesinin komplikasyon oranını değiştirmediği saptanmıştır. Fakat ağır ve ilerleyici vakalarda apse ortaya çıkar. Bu durumda antibiyotik verilir. Ağri için meperidine kullanılabilir.

Eğer pankreas iltihabı safra taşı ile birlikteyse safra taşının çıkarılması gerekir. (Herhangi bir rahatsızlık vermeyen safra taşlarına dokunulmaz.) Böylece ölüm ve hastalığın kötü seyretmesinin ihtimali azaltılır. Uygun cerrahinin ne zaman yapılacağı belli değildir. Fakat tedavi ile düzelmeyen durumlarda cerrahi uygulanır.

Related Posts

9 thoughts on “Akut Pankreatit: Nedenleri, Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi”

  1. seda dedi ki:

    Ben de kronik pankreatit hastasıyım ve şu anda pankreasta iltihap mevcut. Yaklaşık 17 seanstır bununla uğraşıyorum. 21 yaşındayım ve 6 kez atak geçirdim. Benimki de yüksek kan yağlarından ve safra taşından kaynaklanıyor. Bu hastalığın bir çaresi de yok. Beni bitirdi bu hastalık. Rabbim dermansız dert vermesin.

    1. hatice dedi ki:

      Seda hanım hastalığınız ne durumda? Ablam da bu hastalığa yakalandı. 3 aydır hastanede. Daha 25 yaşında.

  2. Rana dedi ki:

    Ben de bu hastalığa yakalandım. Vücudum tedaviye cevap verdi şimdi iyiyim. Doktor iki şey kesinlikle yasak dedi. 1-Yumurta ve yumurta içeren tüm yiyecekler. 2-Kızartma yemeklerde de az sıvı yağ kullanmaya dikkat edin lütfen. Allah hepimize şifa versin.

  3. yazmyrat dedi ki:

    Merhaba benim amcam pankreas hastası olarak 3 aydır hastanede yatıyor. Ayrıca hala karın bölgesinde yerleştirilen tüpten kimyasal, pislikler akmakta. Sonuç ne olabilir? Nasıl bir tedavi alınabilir?

  4. esra akdemir dedi ki:

    Merhaba. 15.02.2014’de pankreasımda iltahaplanma oldu. 3 hafta boyunca hastanede yattım ve ağız yoluyla hiç bir şey yemedim, su dahi içmedim. Tedavi sonucunda neyden kaynaklandığı ortaya çıkmadı ve şu anda iyiyim ama sadece midem ağrıyor ne yesem midem ekşiyor. Bu sorun da bu hastalıktan sonra ortaya çıktı. Arada kabızlık oluyor ama şiddetli bir ağrım yok. Neyden kaynaklanabilir bu hastalığın tekrarlama şansı var mı? Sizden ricam konu hakkında sizden bilgi. Teşekkürler

  5. mehmet okkaoğlu dedi ki:

    Yumurta ve yumurta içerikli ürünler yediğim zaman yarım saat sonra karın bölgemde tarifi imkansız bir ağrı oluyor sebebi nedir.Cevaplar iseniz sevinirim.

  6. sabina dedi ki:

    Doktor bey annem 67 yaşında akut pankreas hasta teşhisi konuldu. Hali hazırda 1 hafta sonrasına hastaneden randevu aldık. Kolonoskopi ve endoskopi için. Şimdi iyi gibi. Benim sizden öğrenmek istediğim asıl bu süre zarfında ne yemeli ki tetiklemesin ve ağrılar başlamasın?

  7. temel08 dedi ki:

    Merhabalar hocam. Benim hastam 59 yaşında. Babam safra kesesi ameliyatı için hastaneye yatırdık fakat oynayan taşlar pankreası parçalamış. Oynayan taşları boğazdan girerek pankreas yolunu açmaya çalıştılar fakat ne olduysa o müdahaleden sonra oldu. Babam 30 günden beri yoğun bakımda babam ciddiyetini koruyor. Acaba sorun ne?

  8. samet aksu dedi ki:

    Selam hocam. Hocam benim babaannem 68 yaşında ve 5 yıldır diyaliz hastası, ayrıca 15 yıldır şeker rahatsızlığı var. İnsülin tedavisi görüyor. Geçen hafta babaannemin karnında şişlik ve nefes alamama, şiddetli karın ağrısı, kabızlık, mide bulantısı, iştahsızlık her şeyden tiksinme gibi şikayetleri var. Doktora götürdüğümüzde bağırsak spazmı diyerek geri yollanıyor. Karnında su toplanması var diyerek ilaç tedavisi verilip gönderiliyor. Ne yapmamız gerekiyor hocam?

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir