Hastalıklar
Dış Gebelik (Ektopik Gebelik): Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
DIŞ GEBELİK
Eğer kadının yumurtası erkeğin spermi ile birleşir ve rahimden başka dokulara yerleşir ve orada gelişirse buna dış gebelik denir. Tüpler, yumurtalık, rahim ağzı ve karın içi dış gebeliğin oluştuğu bölgelerdir. Bunların içerisinde en çok kadının tüplerine yerleşmiş dış gebelik görülür. Bazı durumlarda dış gebelikle birlikte normal bir gebelik de olabilir.
Oldukça tehlikeli bir sorun olan dış gebelikte, bebek kaybedilir. Anne hayatı tehlikededir fakat tedavi yöntemlerinin gelişmesi ve bu problemin erken dönemde teşhis edilebilmesiyle artık bu sorun aşılabilmektedir. Erken tanının konmasıyla hastaların tüpleri korunur ve hem de tedavi daha kolay yapılır. Eğer bir bayanın adet kanaması gecikiyorsa doktora başvurmalıdır. Çünkü hem normal gebelikte hem de dış gebelikte adet kanaması gecikir ve hamilelik testi pozitiftir. Bu yüzden adet gecikmesinin sebebi mutlaka araştırılmalıdır.
DIŞ GEBELİĞİN NEDENLERİ
Kadının fallop tüpleri tıkanır ya da hareketi kısıtlanırsa bu durumda dış gebelik görülebilir. Dış gebeliğin en çok görülen neden geçirilmiş genital enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonların sonucu tüpler hasar görür. Ayrıca bu enfeksiyonlar arttıkça, enfeksiyonun ağırlığına göre, tüpün iç ve dış kısmında yapışıklıklar oluşur. Bu da tüpün tıkanmasına ve yapısının bozulmasına yol açar. Sonuçta spermler tüpün kanallarından geçemez ve kısırlık ortaya çıkar. Sperm geçse bile bu defa da dış gebelik tehlikesi vardır.
Ameliyatlar da dış gebeliğe yol açabilir. Rahim ya da yumurtalık ameliyatları, daha önce geçirilmiş dış gebelik geçirenlerde veya bu sebeple ameliyat olanlarda, apandisit ameliyatı sonucu dış gebelik oluşabilir. Ayrıca tüplerde doğuştan olan anormallikler de dış gebeliğe yol açar.
Bunların dışında rahim içi araç kullanımı bir risk faktörüdür. Bunlar gebe kalma ihtimalini oldukça azaltılır. Fakat bu kişiler gebe kalırsa, bunun dış gebelik olma riski fazladır. Sigara kullanımı, bazı doğum kontrol hapları da dış gebeliğe neden olabilen faktörler arasında yer almaktadır.
BELİRTİLERİ
Dış gebeliğin en belirgin belirtisi adet gecikmesidir. Mide bulantısı, kusma gibi normal gebelikte görülen belirtilerin hepsi dış gebelikte de görülür. Bu durum hastaları yanıltır. Yapılan tahlil ve tetkikler sonucu hamilelik testi pozitif çıkar. Adet gecikmesi sonucu az miktarda kanamalar ortaya çıkar.
Bu belirtilerden sonra eğer hala doktora başvurulmadıysa, karın ağrısı ve anormal kanamalar görülür. Hasta bayılmak üzere olduğunu hisseder. Kişide iç kanama belirmiş ve akut batın oluşmuştur. Görüntüleme yöntemlerinde rahimde gebelik torbası tespit edilemez. Hastanın hayati tehlikesi vardır. Fallop tüpleri yırtılmıştır.
DIŞ GEBELİK NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Dış gebeliğin teşhis edilmesinde kullanılan yöntemlerden birisi ultrason görüntülemedir. Vajinanın görüntülenmesiyle gebelik kesesinin oluşmadığı anlaşılır. Ayrıca tüplerin etrafında bir kitle tespit edilir. Karın bölgesinde kanama olabilir.
Tanıda kullanılan diğer bir yöntem ise beta hCG düzeyinin ölçülmesidir. Bu ölçüm hastadan kan alınarak yapılır. Bu maddenin düzeyi belli bir değerin üstündeyse dış gebelik tanısı için oldukça önemlidir. Daha doğrusu bu maddenin artışı dış gebelikte yavaştır. Normal gebeliklerde bu madde iki kat artmıştır. Hem ultrason görüntüleme hem de kanda hCG ölçümü büyük olasılıkla dış gebelik teşhisi koydurur. Ayrıca bu yöntemlerle erken teşhis yapılır ve hayati tehlikenin önüne geçilir.
Bunların dışında kanda progesteron hormonunun düzeyi ölçülür. Belli bir değerin altında ise gebeliğin normal olmadığı öngörülür. Bu durumda dış gebelikten başka anormallikler de düşünülür. Teşhis koymakta zorlanılıyor ise laparoskopi yöntemi uygulanır.
DIŞ GEBELİĞİN TEDAVİSİ
Dış gebelik gelişen hastaların bir kısmına acil müdahale gerekir. Hasta hemen ameliyata alınır. İç kanamanın olduğu durumlarda hastaya kan ve sıvı verilir. Kanama durdurulmaya çalışılır. Ameliyat sonucu hastanın gebelik maddesi tüpten çıkarılır. Laparoskopi ise acil müdahale gerektirmeyen vakalarda uygulanır ve böylece tüpteki hasar engellenir veya yok edilir.
Diğer bir tedavi şekli ise ilaç tedavisidir. Bu genelde erken tanı konmuş, kanaması olmayan hastalara uygulanır. Hastaya verilen ilaçlarla gebelik sonlandırılır. Bu hastalar sürekli gözetim altında tutulur. Çünkü tedavinin geleceği açısından iç kanama olup olmadığı bilinmelidir. Kan tetkikleri belirli aralıklarla yapılır. Böylece hCG düzeyi ölçülür ve takip edilir.
Bunların dışında rahimden dış gebelik maddesi çekilerek tedavi uygulanabilir.
Ben bir kez dış gebelik geçirdim. Her idrardan sonra birkaç damla kan düşüyordu. Bu 15 gün filan devam etti ve en son tuvalette kasığımdaki şiddetli ağrıdan ayağa kalkmakta çok zorlandım. Sonra doktora gittik. Orda anlattım. Test yaptılar ve hamilesin dediler ama anlattıklarımdan dış gebelikten şüphelendiler. Ultrasonla baktılar. Gerçekten de dış gebelikmiş. Bana acil çocuğu almalıyız dediler yoksa ani yoğun bir kanama olabilir kan kaybından ölürsün dediler. Gece 3’de apar topar ameliyata girdim ve aldılar. Aradan 5 ay sonra hamile kaldım. Normal gebelikle bir kızım oldu ama dış gebelikten çok korkuyorum. Normal adet görsem bile arada gebelik testi yapıyorum. Farkında olmadan bir kez daha dış gebelik yaşamaktan korkuyorum.
Gebelik testi yaptim pozitif çıktı ama aşırı kanamam vardı. Bu sırada et parçaları şeklinde bir şeyler düştü iki defa ama kanamam 9 gündür devam ediyor. Hastaneye gittim tahlil yapıldı. Tahlilde bebek düşmüş dediler sonra dış gebelik olabilir denildi ama hala net bir şey söylemiyorlar. 2 gün arayla çağırıp kan alıyorlar. Takip edeceğiz diyorlar. Sürekli üşüme ve halsizliğim de var. Doktorlar net bir şey söylemedikleri için korkuyorum. Sizce ne yapmalıyım?