Hastalıklar
Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH):Belirtileri, tanısı ve tedavisi
KOAH (KRONİK OBSTRUKTİF AKCİĞER HASTALIĞI)
KOAH, amfizem ve kronik bronşiti kapsayan bir hastalık grubudur. KOAH’ın en sık görülen özelliği, akciğerlere giren ve çıkan havayı nefes darlığına neden olacak derecede kısıtlayabilmesidir. Bu hastalık başladı mı geriye dönüşü yoktur. Mutlaka ilerler. Ölümle sonuçlanabilir.
Amfizem: Amfizem, akciğerlerde nefes alıp vermeyi sağlayan alveollerdeki hava boşluklarında, alveol duvarlarının yıkımıyla oluşan anormal ve kalıcı genişlemedir. Genel belirtisi nefes darlığıdır. Bu hastalıktan sitemizde ayrı bir başlık altında bahsedilecektir.
Kronik Bronşit: Kronik bronşit fazla miktarda mukusun oluştuğu sürekli öksürük durumudur. Kronik öksürük art arda iki yıl içinde, yılda en az 3 ay görülür. Bu hastalıktan da sitemizde bahsedilmektedir.
KOAH, sıklıkla uzun yıllar sigara kullanan, 50-60 yaşlarındaki erkeklerde görülmekle birlikte, sigara içen kadınlarda da görülür. Çok nadiren de olsa, sigara içmeyen kişilerde ve daha erken yaşlarda da görülebilir.
KOAH TİPLERİ
KOAH, A tipi (amfizem), B tipi (bronşit) ve C tipi (karışık) olmak üzere 3 tiptir. Hastaların çoğunda A ve B tipleri birlikte, yani C tipi görülür. Hastalığın belirtileri bütün tiplerde benzerdir ve ayrımları pratikte zordur.
A tipi hastalar, uzun boylu, zayıf, kanlı-canlı görünen, göğüs ön-arka çapları artmış (fıçı göğüs), parmak uçları şişkinleşmiş (çomak parmak), öksürük ve balgam yakınmaları olmayan ve daha çok ilerleyici tipte bir solunum sıkıntısıyla kendini belli eden bir hastalık tablosu gösterirler. B tipi hastalar ise kısa boylu, şişman, öksürürken mor-mavi renkli bol balgam çıkaran, sık sık kötüleşme krizleriyle hastaneye başvurup, tedavi sonrası kısmen rahatlayan, kalp yetmezliğinin de sık görüldüğü hastalardır.
KOAH BELİRTİLERİ
Nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma, göğüste tıkanma, hırıltılı solunum ve morarma gibi yakınmalara yol açar. Ancak bu yakınmalar ani başlayıp, kısa süren, gelip geçici bir şekilde olmayıp, aylarca, yıllarca devam eden ve giderek artan bir seyir gösterir.
Belirtilerinden biraz daha ayrıntılı bahsedelim. Uzun yıllar sigara içmiş bir kişide, yaşamının ilerleyen yaşlarından itibaren, önceleri yokuş ve merdiven çıkarken kendini gösteren nefes alma güçlüğü başlar. Zamanla bu durum ilerler ve düz yolda da solunum sıkıntısı ortaya çıkar. Hatta, istirahatte ve gece uykudan uyandıran, uyutmayan nefes darlığı şekline ilerler. Kişi, nefes darlığından dolayı tuvalete gidemez, ev içinde dolaşamaz, yemeğini yiyemez ve konuşamaz hale gelebilir. Günlük işlerini kendi başına yapamaz ve başkalarının destek ve bakımına muhtaç duruma düşerler.
Nefes darlığının dışında öksürük ve balgam çıkarma bulguları ortaya çıkar. Öksürük gündüz olduğu kadar gece de görülür ve hastanın uyumasını engeller. Ayrıca bu hastaların nefes alıp vermeleri sırasında hırıltı ve hışırtıya benzer bir ses etraftan da duyulabilir. Bazen balgam çıkarma sırasında kan gelebilir. Nefes darlığına bağlı uyku, beslenme bozulabilir ve harcanan enerji artar. Bunun sonucunda hasta kilo kaybeder ve zayıflamış, düşkün bir hale gelebilir. İleri dönemlerde ise oksijen yetersizliğine bağlı morarma, aşırı yorgunluk, güçsüzlük, kalp yetersizliği ve kalpte ritm bozuklukları görülebilir.
KOAH’TA RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Yağışlı, sisli, soğuk havalar bu hastaların şikayetlerini arttırmaktadır. Kış aylarında, sobaların ya da kaloriferlerin yanmasıyla ortaya çıkan duman ve bu dumanın neden olduğu hava kirliliği bronşitli kişilerde krize neden olmaktadır. Yine soğuk havalarda kapalı mekanlarda geçirilen zamanın artması ve bu ortamlarda içilen sigara ve havasızlık, hatalığın kontrolünü zorlaştırmaktadır.
Soğuk havalarda grip, nezle gibi solunum yolu enfeksiyonlarına daha sık rastlanır. Bunun sonucunda bronşitli hastalar, burundan nefes almak yerine ağızdan bu işlemi gerçekleştirdiklerinden dolayı ve hava yollarının ısı ve neminin düşmesine bağlı olarak özellikle geceleri, nöbetler meydana gelir. Ayrıca soba ya da kalorifer nedeniyle odanın havasının kuru olması, nem miktarının azalması, özellikle ağızdan nefes alıp veren kişilerde hava yollarını kurutmakta ve gece öksürüğü, nefes darlığı gibi yakınmalara neden olmaktadır.
Bütün bu olumsuzlukların meydana gelmesiyle kışın, bronşitli hastaların çoğunun sorunları artmakta ve uygulanan tedavi yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle bronşiti olan KOAH hastalarının mutlaka kendilerini bu olumsuz koşullardan korumaları gerekmektedir. Kapalı mekanlarda sigara içilmemeli, bu yerler havalandırılmalı, eğer soba kullanılıyorsa baca ve borular mutlaka temizlenmelidir. Ayrıca oda havası nemli tutulmalı, kalabalık ortamlardan kaçınılmalı -ki grip salgınlarına yakalanma ihtimali en aza indirilsin- ve kirli havalarda dışarıya çıkmaktan kaçınılmalıdır.
KOAH’IN AYIRICI TANISI
KOAH, genellikle hava yolu daralması ile seyreden hastalıklar ile karıştırılabilir. Örneğin astım bu hastalıkla karışabilir. Fakat KOAH’ta burun ile ilgili semptom yoktur ve sigara kullanımı KOAH’ta çok önemlidir. Astım genelde genç yaşta başlar; KOAH ise, yaşla birlikte yavaş yavaş gelişen bir hastalıktır. KOAH’ın geri dönüşü yoktur. Hastalık bir kere başladı mı mutlaka ilerler. Astım ise geri dönüşü olan bir hastalıktır.
KOAH TEDAVİSİ
KOAH tedavisinin iki ana amacı vardır. Birincisi hastalığın bulgularını düzeltmek ya da azaltmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Günümüzde KOAH’ı ortadan kaldıracak, tamamen düzeltecek bir tedavi seçeneği yoktur. Ancak sigaradan uzak durmak bu hastalığı çok büyük ölçüde önler.
Bu hastalığın tedavi programında şunlar yer almaktadır.
- Sigaranın bıraktırılması
- Çevresel ve mesleki sigaraya maruz kalmanın kontrolü
- Uzun süreli tedavi
- Ani başlayan atakların tedavisi
Hastalığın derecesine göre tedavi, akciğerlere giden hava miktarını arttırmayı sağlayan bronkodilatatör gerektirebilir. Bunlar doktor kontrolünde düzenli olarak alınması gereken bakım ilaçları ve salbutamol, terbutalin v.b gibi bulguların ve krizlerin üstesinden gelmek için alınan rahatlatıcı ilaçlar olmak üzere iki çeşittir.
KOAH’ı kontrol altına almak ve daha sağlıklı bir yaşam için anahtarlar, doğru beslenme, doktor kontrolünde yapılacak düzenli bir egzersiz programı, düzenli uyku ve sigaradan uzak ortamlardır.
Hadi sigara içenlerde görülüyor da benim yavrum doğduğundan beri çekiyor. Şu an 1.5 yaşında makineye bağlı yaşıyor. El gibi sigara da içmedim ben. Anlamıyorum ya nasıl bir hayat bu? Oğlum çekiyor. Benim ona hiçbir faydam olmuyor. Buna çok üzülüyorum en çok. Elimden hiçbir şey gelmiyor.
Dedeme KOAH hastalığı teşhisi konulmuştu. Son 2-2,5 aydır tamamen yatıyordu ve ihtiyaçlarını gideremediği için de sürekli biz yardım ediyorduk. Kendini hiç bir zaman düşünmedi ama bizler onun o halini gördükçe çaresizlikle birlikte hiç bir şey yapamıyorduk. Saati saatini tutmuyordu. Bakmışsın güzel güzel konuşuyor ve bir de bakmışsın hiç konuşamıyordu. En sonunda ecel geldi ve kurtuldu ama çektiği sıkıntı içler acısıydı. Söylediğim gibi elimizden de bir şey gelmiyordu sadece hava verebiliyorduk ama biçare kalıyorduk her seferinde.
Lafın kısası eğer kendinizi düşünmüyorsanız ailenizi düşünün ve şu illet sigarayı bırakın.
Babam 1985 yılından bu yana yani 35 yaşından beri nefes darlığı sorunu yaşadı. Son birkaç yıldır ileri derece KOAH hastası ve artık son evresinde. Akciğeri bitik sadece kalp ile yaşıyor. Eve bağlı cihazlar artık fayda etmiyor. Kalp ne zaman durdu o gün son olacak. Yıllarca çeken bir aile ferdi olarak her gün babamızın erimesi bitmesi bizi de çok üzüyor. En çok da artık gözlerinde ölüm endişesi var. Tedavi deseniz yok. 1 hafta ev 10 gün yoğun bakım. Benim yazma sebebim içmeyin arkadaşlar. Tozlu ortamlarda maske kullanın, kendinizi düşünmeyip içebilirsiniz ama inanın o hastalığa yakalanınca ailenize verdiğiniz zarar onları eli kolu bağlı çaresiz bırakmak asıl sizi öldürecek. Biz her gün çaresizce bekliyor ve beklerken ölüyoruz.
Babama KOAH teşhisi koydular. Şu an yoğun bakımda. Uzun süre sigara içti fakat 1997’den beri içmiyor. Ayrıca omurilik hastası. Biz çok şaşırdık çünkü sigara içmiyor uzun zamandır. Yaşı 74 ve şu an yaşam mücadelesi veriyor.
Merhaba. Annem 35 yıldır sigara içiyor ve koah teşhisi konuldu ancak herhangi bir ilaç önerilmedi. Henüz yeni başlamış. İlerlemeden bir tedavi yöntemi var mıdır? Bir de sigarayı bırakmanın en etkili yolu nedir? Yardımcı olursanız çok sevinirim.
Babama da KOAH teşhisi koydular. Akciğerlerinde büyük lekeler varmış ama KOAH’la ilgili bir ilaç bir tedavi uygulama gereği duymadılar. Teşhisi söyleyip gönderdiler. Neden acaba bir tedaviye başlamadılar?
Bana da aynı teshis konuldu. Amfizem olduğum söylendi ve henüz 23 yaşındayım. Sadece 2 sene sigara kullandım. Hay kullanmaz olaydım. Berbat ötesi bir hayatım var artık. Bütün neşem eridi. Gece uyuyamaz oldum. Bizim kurtuluşumuz yok. Bundan sonra sadece dua etmek gerek. Umarım Allah çok süründürmeden alır yanına.
Merhaba ben daha 17 yaşındayım. 1 senedir sigara içiyorum ve KOAH’ın bütün belirtileri bende var çok korkuyorum.
Ben sigara içmiyorum ve şu an 9’uncu sınıf öğrencisiyim ancak idrar yolunda iltihaplanma, kasık ağrısı ve sürekli olarak vücuduma kramp girmekte. Bu 3 hastalığı araştırdım ve üçünde de ortak bir yön buldum o da kronik böbrek yetmezliği hastalığı. Acaba 15 yaşında olan bir kız çocuğu böbrek yetmezliği hastalığına yakalanabilir mi? Bunun sebepleri nelerdir?
Merhaba, Dedem 73 yaşında ve Koah teşhisi kondu. Ciğeri çok kötü durumda; şu an yogun bakımda. Ne yapılabilir? Yardımcı olursanız sevinirim.
Daha 25 yaşındayım ve Koah teşhisi kondu. Bilgiler beni çok korkuttu. İyileşme ihtimalim yok mu?
8-10 seneden beri iniltili öksürüğe benzeyen bir rahatsızlığım var. Beni rahatsız etmiyordu ama son bir yıldır sıkıştırmaya başladı. Kırk gün önce bu rahatsızlık nöbet şeklinde olmaya başladı. Kalp, göğüs, nöroloji ve gastroloji bölümlerinde muayene oldum. En son psikiyatri bölümüne yönlendirdiler ama rahatsızlığım devam ediyor. Herhangi bir teşhis konulamadı. Yardımcı olursanız sevinirim.
KOAH istiğfar etmeye sebep olabilir mi? Teşekkürler.
Nefes alıp vermede sorun yaşıyorum. Çok az balgam çıkıyor ayrıca nefesim hırıltılı ve gece uyumamı engelliyor. 13 sene sigara kullandım ve 15 gün önce bıraktım. Balgam sökücü ve onun benzeri ilaçlar kullanıyorum. Yürürken veya merdiven çıkarken sanki nefesim yetmiyormuş gibi oluyor. Soğuk algınlığı dediler ama bir haftayı geçti bu durum. Acaba ne olabilir?
Merhaba, babam kaç gündür grip diye gitmediğimiz doktor kalmadı. En son bir yerde koah olduğunu söylediler, fakat sadece ilaç verdiler. Babam on yıldır sigara içmiyor, ayrıca ne hastaneye yatırdılar ne de solunum cihazı verdiler. Acaba yanlış teşhis olabilir mi?
Babamda bu hastalığın başlangıcı var dediler fakat babamda nefes darlığı falan yok ama bacaklarında ağrı ve karnında şişme var. Bunun sebebini yazarsanız çok sevinirim teşekkür ederim.