Hastalıklar
Böbrek Taşı: Nedenleri, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi
BÖBREK TAŞI
Üreme sisteminin içerisinde herhangi bir düzeyde taş oluşmasına ürolitiyazis denir. En çok taş oluşumunun görüldüğü yer böbreklerdir. Oldukça sık görülen bir hastalık olan böbrek taşı, özellikle erkeklerde daha sık ortaya çıkmaktadır. Günümüzde taş oluşumunda ailesel yatkınlığın olduğu da bilinmektedir.
Bazı maddeler idrarda çok fazla miktarda bulunursa böbrekte çökerek birikebilir. Biriken bu maddeler daha sonra büyür ve böbrek taşını oluşturur. Böbrek taşları idrar yoluyla atılabilir. Fakat bu taşlar, idrar yollarında tıkanıklık meydana getirip, idrarın geçişine izin vermezse tehlikelidir. Şiddetli böbrek ağrısı ortaya çıkar.
BÖBREK TAŞI OLUŞMASININ NEDENLERİ
Böbrek taşına yol açan maddeler ürik asit, sistin, kalsiyum, oksalat gibi maddelerdir. Bu maddelerin idrarda yüksek miktarlarda bulunması böbrek taşı oluşumuna neden olur. Bazı hastalıklar, ilaçlar, beslenme alışkanlığı böbrek taşının ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Bunlar böbrek taşının oluşmasında etkili olan hazırlayıcı etkenlerdir.
Gut hastalarında böbrek taşı görülme ihtimali daha fazladır. Daha öncesinde böbrek taşı olan kişilerde tekrar taş oluşabilir. Böbrek taşının bu kişilerde tekrar görülme riski ilk 10 yılda %60-80 dolayındadır. Ayrıca bazı ilaçların yan etkileri böbrek kristallerinin oluşmasına neden olur.
Diğer bir neden ise beslenme alışkanlığıdır. Kola gibi asitli içeceklerin uzun süre yüksek miktarlarda tüketilmesi ve liften fakir besinlerle beslenme sonucu böbrek taşı oluşabilir. Bunların dışında alkollü içeceklerin kısıtlanması gereklidir.
BÖBREK TAŞINDA NE GİBİ BELİRTİLER OLUR?
Böbrek taşları herhangi bir belirti vermeden veya böbrek hasarı oluşturmadan bulunabilir. Özellikle büyük taşlar için böyledir. Fakat küçük taşlar idrar kanalına geçebilir ve böbrek koliği olarak bilinen, kasığa doğru yayılan ve nöbetlerle ortaya çıkan ağrıya neden olur. Zaten hastalarda en sık görülen belirti böbrek taşının olduğu tarafta ortaya çıkan ağrıdır. Taşın hareket etmesi ve taşın bulunduğu yer, ağrının görülme yerini etkiler. Böğür dediğimiz bölgede ağrı varsa, taş, böbrek ya da üst idrar yollarında olabilir. Diğer yerlerdeki taşlarda ise ağrının yeri değişmektedir.
Ağrının şiddeti ise kişiden kişiye değişir. Bazı kimselerde ağrı çok şiddetlidir. Hastayı kıvrandırır ve bu hastalara acil müdahale gerekir. Bazılarında ise çok hafif seyreder. Herhangi bir belirti veya ağrının görülmediği hastalar da vardır. Bu hastalardaki böbrek taşları tesadüfen fark edilir.
Böbrek ağrısı bir saat kadar sürebilir. Taş hareket ettikçe ve kasılmalar meydana geldikçe böbrek ağrısı atakları ortaya çıkar. Böbrek taşının bulunduğu her durumda bakterilerin neden olduğu enfeksiyona karşı eğilim vardır. Bu hastalığın tek iyi olan yani, vakaların çoğunun tanısı, görüntüleme yöntemleriyle rahatlıkla konur.
NASIL TEŞHİS KONUR?
Böbrek taşının tanısında görüntüleme yöntemleri ve laboratuar tetkikleri kullanılır. Röntgen filminde böbrek taşı varsa genellikle görülür. Bu film çekilirken hasta yatırılır. Fakat bütün taşlar direkt röntgen filminde görülmeyebilir. Bütün taşların görüldüğü sistem bilgisayarlı tomografidir. Böbrekteki ve idrar yollarındaki taşları görüntülemede en önemli yöntem olarak kabul edilmektedir. Ayrıca damar içi piyelogram yöntemi ve ultrason (hamilelerde radyasyonu önlemek için) kullanılır. Damar içi piyelogramda adından da anlaşılacağı gibi damar içine bir ilaç verilir. Bu madde böbrekten ve idrardan geçeceği için buralarda taş varsa fark edilir.
BÖBREK TAŞI TEDAVİSİ
Böbrek taşının başladığı dönemde herhangi bir cerrahi yöntem uygulanmaz. Bu dönemde taşın kendiliğinden düşmesi hedeflenir. Bunun için hastaya bol su içmesi tavsiye edilir. Ayrıca ağrıyı önlemek için hastaya ağrı kesiciler (analjezikler) verilir.
Şiddetli böbrek ağrısına yol açan taşlar varsa hasta hastaneye yatırılır. Cerrahi tedavi gerektiren durumlarda uygulanan ve sık bilinen bir metot taş kırmadır. Yüksek enerjili dalga ile taş küçük parçalara ayrılır. Bu parçalar idrarla oldukça rahat bir şekilde atılır. Fakat bu yöntem bütün böbrek taşlarına uygulanamaz. Büyük taşlar için böbreğe bir tüp yetiştirilir. Bu tüp sayesinde taşlar böbrekten çıkarılır.
Bir diğer yöntem ise üreteroskopidir. İnce bir endoskop sayesinde idrar kanalında ilerlenir ve tıkanıklığa neden olan taş çıkartılır. Bu yöntem daha alt kısımdaki taşlar için kullanılmaktadır.
Tedavi uygulandıktan ve taş çıkarıldıktan sonra bir yıl hasta kontrol edilir. Çünkü tekrarlama riski fazladır. Tedavi sonrası beslenmeye dikkat edilmelidir. Tuz alımı azaltılmalıdır. Asitli ve alkollü içeceklerden uzak durulmalıdır. Limon suyunun içilmesi böbrek taşını önlemede etkilidir.
Selam. Benim sol kaburgamın alt boşluğunda sürekli batma ve ağrı var. Bu böbrek taşı olabilir mi?