Hepatit B: Nedenleri, Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi

HEPATİT B

Karaciğer; besin sentezi, sindirim, zehirli maddeleri yok etme, enerji üretimi, kan şekerinin ayarlanması gibi daha bir çok önemli görevi olan bir organdır. Çeşitli hastalıklar ya da virüs, bakteri gibi mikro-organizmalar karaciğerde hasara yol açarak, karaciğerin görevini yerine getirmesine engel olur. Bu zararlı canlılardan biri de hepatit B virüsüdür. Hepatit B virüsü karaciğere yerleşir. Burada karaciğer hücrelerini tahrip eder ve iltihap oluşmasına neden olur. Sonuçta karaciğerde bazen geçen, bazen de kalıcı (kronik) olan enfeksiyona yol açar. Bu hastalığa hepatit B hastalığı denir. Hepatit B ya belirti vermeden 1-2 ayda iyileşir ya da kronikleşerek çeşitli hastalıklara yol açar. Bu hastalıklar siroz, sarılık ya da karaciğer kanseridir. 6 aydan fazla süren durumlarda hastalık kronikleşmiştir. Hepatit B hastalarında çocuklarda yüzde 75 civarında kronikleşen bu hastalığın, yeni doğanlarda yüzde 90 kadarı kronikleşir. Yetişkinlerde ise bu miktar yüzde 10’dur. Dünyada 2 milyar kişi bu hastalıkla temas etmiş ve şu an 350 milyon kişi taşıyıcı durumundadır. Ülkemizde yüz kişiden 33’ü bu hastalıkla tanışmıştır.

HEPATİT B BELİRTİLERİ

Hastalığın bir çok belirtisi sadece hepatit B’ye ait bulgular değildir. Halsizlik, baş ağrısı, deride kızarıklık, ateş, kaslarda ağrı, bulantı ve kusma, ishal, kabızlık gibi belirtileri vardır. Bunlar bir çok hastalıkta görülebilir. Fakat karaciğerin olduğu yerde ağrı, yapılan kan testlerinde karaciğerdeki enzim miktarlarının artması, sarılık bu hastalığın belirtilerindendir.

HEPATİT B NASIL BULAŞIR?

Hepatit B çok bulaşıcı bir hastalıktır. Genelde bulaşma yolları:

• Kan yoluyla,
• Doğumda anneden bebeğe geçmesiyle,
• Güvenli olmayan enjeksiyonlarla,
• Cinsel ilişki sırasında.

Bunlardan başka iyi temizlenmemiş yemek kapları, berberde kullanılan traş bıçaklarının yeterince steril olmaması, dövme yaptırırken, temiz olmayan şırıngalarla, vücuttaki bir kanama sonucu bulaşmayla, tükürükle, diş fırçasıyla, ve sünnet sırasında yeterince temiz olmayan aletlerle bulaşabilir. Hepatit B’li biriyle özellikle kronik hepatit B’li hastayla aynı evde yaşamak bir risk faktörüdür. Özellikle ilişki sırasında ağız ve makat bölgesinden virüs yayılır. Hastalık kuluçka süresinde de bulaşabilir. Fakat şu bilinmelidir ki öpüşmeyle bu hastalık bulaşmaz.

HEPATİT B DE RİSK ALTINDA OLANLAR KİMLER?

• Eşi hepatit B’li olanlar ya da evinde bu hastalığı taşıyan biriyle yaşayanlar,
• Damardan ilaç kullananlar,
• Birden fazla eşle korunmasız cinsel ilişki yaşayanlar,
• Homoseksüel insanlar,
• Temiz olmayan eşyaları ortak kullananlar (traş bıçağı, çatal, kaşık, vb.),
• Hepatit B’li biri tarafından ısırılanlar,
• Mesleği gereği kan ve kan ürünleriyle uğraşan sağlık personelleri,
• Diyaliz hastası olanlar,
• Annesi hepatit B taşıyan yeni doğmuş bebekler,
• Hemofili hastaları.

HEPATİT B AŞISI

Hepatit B geçirmemiş, bu virüsü taşımayan ve herhangi bir bağışıklık oluşmamış kişilere, özellikle yukarıda belirtilen risk faktörleri altında yaşayanlara uygulanır. Ailede taşıyıcı biri varsa bütün aile bu aşıyı olmalıdır. Bu aşıyla hepatit B önlenir. Üç dozda; ikincisi 1 ay, üçüncüsü 6 ay sonra yapılır. Koruyuculuk yüzde 95’tir. Yapılan testlerle koruyuculuk kazanılıp kazanılmadığına bakılır. Artık hepatit B aşısı her doğan çocuğa uygulanmaktadır.

Diyelim ki hepatit B’li biriyle birlikte oldunuz ya da ondan size bulaştığını düşündüğünüz bir durum oldu. Bu durumda 3 gün içinde aşı olunması gerekir ve koruyucu serum uygulanmalıdır. Hepatit B aşısı olmadan önce hasta olmadığınızı düşünseniz bile tarama testleri yaptırmanız sizin açınızdan faydalıdır. Böylece hastalık varsa hastalığın seyri ve tedavisi açısından gerekenler yapılır.

HEPATİT B TEDAVİSİ

Kronik hepatit B tedavisi

Bu tedavide uygulanan yöntem ilaç tedavisidir. Hastalar doktor kontrolünde olmalıdır. Böylece karaciğerin durumuna, görevlerini yapıp yapmadığına,hastalığın ilerleyip ilerlemediğine bakılır. Tedavi süresince hastaya verilen ilaçlardan birisi interferondur. Bu ilaç, karaciğer hasarının azalmasını sağlar ve virüsün çoğalmasını engeller. Bu hastaların yarısında tedavi olumlu sonuç verir. Hastalık şiddetli ve virüs çok fazla ise bu ilacın kullanımı pek fayda sağlamaz. Aksine zararlıdır.

Hastalığın daha hafif seyrettiği durumlarda enjeksiyonla (iğneyle) vücuda ilaç verilir. Hastaların yüzde 40’ında fayda sağlamıştır. Ne kadar süreyle kullanılacağını doktor belirler. Yan etkileri olan bir ilaçtır. Ayrıca bağışıklık sistemini harekete geçirir. Kullanılan diğer bir ilaç ise lamivudinedir. Yan etkisi yoktur. İnterferonla beraber uygulandığında daha etkilidir. Fakat tek başına da kullanılabilir. İnterferondan farklı olarak ağızdan alınır. Şunu göz ardı etmemek gerekir; bu ilaç bırakıldığında virüs tekrar çoğalmaya başlar. Çünkü virüs bu ilaca karşı direnç gösterebilmektedir.

Akut hepatit B tedavisi

Kesin bir tıbbi tedavi şekli olmamakla beraber hastayı rahatlatıcı, şikayetleri azaltıcı yöntemler kullanılır. Yorucu çalışmalardan uzak durması tavsiye edilir. Hızlı hareket etmekten kaçınılır. Egzersizleri yaparken yorulmadan hafif bir şekilde yapmak gerekir. Ayrıca hekimin önerdiği bir diyet programı uygulanır. Kaybedilen sıvıyı tekrar kazanmak için meyve suyu içilebilir. Mutlaka alkolden kaçınmak gerekir. Proteinden düşük besinlerle beslenilmelidir.

• bulantı ve kusma
• deride kızarıklık
• Diyaliz hastası olanlar
• kan şekerinin ayarlanması
• karaciğerde hasar
• karaciğerdeki enzim miktarları
• koruyucu serum
• kuluçka süresi