Çocuk Gribi: Bulaşması, sezonu, belirtileri, teşhisi, tedavisi ve alınacak önlemler

Çocuk Gribi

Grip, etkeni influenza virüsü olan, ateş, titreme, öksürük ve baş ağrısı belirtileri ile seyreden bir hastalıktır. Oldukça bulaşıcı bir hastalık olup, üst solunum yollarını etkiler. Bazen kulak ve sinüs enfeksiyonlarına da neden olabilir. Virüs her yıl genetik yapı değiştirdiğinden bağışıklık bırakmaz, dünya çapında enfeksiyonlara yol açabilir.
Grip birçok insanda bir-iki hafta içerisinde kendiliğinden düzelir ancak;

• bebekler ve beş yaş altındaki çocuklarda,
• 65 yaş üzeri kişilerde,
• diabet ve astım gibi kronik hastalığı olanlarda daha ağır seyreder.

Soğuk algınlığı ile grip arasındaki farklar

Aslında her ikisi de birçok yönlerden birbirine benzer ancak grip zatürre gibi daha ileri sağlık problemlerine yol açabilir. Soğuk algınlığında genellikle burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve hapşurma belirtileri vardır. Gripte ise burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve hapşurma bazen görülmekle beraber; ateş, ağır öksürük, baş ağrısı, genel vücut ağrısı ve yorgunluk sıklıkla gorulur.

Grip sezonu ne zamandır?

Grip sezonu genellikle Ekim ile Nisan ayları arasıdır. Vakalar genellikle kış ortasında iki üç haftalık bir dönemde artış gösterir.

Grip nasıl bulaşır?

Grip ya hasta olan kişinin hapşurması veya öksürmesi sırasında ağzından veya burnundan çıkan damlacıkların diğer kişi tarafından hava yoluyla solunması sonucu, ya da direkt temas denilen öpme, hasta olan kişinin kaşığını, çatalını, havlusunu kullanma gibi yollarla bulaşır.

Bulaşmadan bir ya da üç gün sonra belirtiler başlar. Genellikle çocuklar, erişkinlerden daha uzun süre hasta kalır. Virüs her yıl genetik yapısını değiştirdiğinden, hastalığın ağırlığı her sene farklılık gösterir; bazı seneler daha ağır seyreder.

Gribin belirtileri nelerdir?

Grip virüsüne binlerce insan maruz kalsa da bazısı çok hafif atlatmasına rağmen bazılarında ağır seyreder. Tipik olarak grip ateş ve ağrıyla başlar, ateş genellikle yüksektir, daha sonra boğaz ağrısı, burun akıntısı, yorgunluk, baş ağrısı, öksürük takip eder. Bazı hastalarda bulantı kusma da olabilir.
Üç ile altı gün içerisinde belirtiler düzelmeye başlar ancak öksürük ve yorgunluk birkaç hafta daha devam edebilir.

Ne zaman doktora başvurulmalıdır?

• Belirtiler uzun süre geçmesine rağmen düzelmiyorsa ( burun akıntısı on günden uzun sürmüş, koyu ve sarı bir renk almışsa)
• 3 günden fazla yüksek ateş devam ediyorsa,
• Solunum sıkıntısı başlamışsa,
• Çocuğun bilinç durumunda değişiklikler görülüyorsa,
• Grip belirtilieri düzeldikten sonra tekrar ateş ve öksürük başlamışsa,
• Çocuk yeterince sıvı alamıyorsa, dehidratasyon denilen vücutta sıvı kaybı bulguları başlamışsa, (idrar yapımında azalma, ağladığında gözyaşı olmaması, ağızda kuruluk, uyuklama hali)

Teşhis

Teşhis genellikle klinik bulgulara göre konulur. Burun ve boğazdan alınacak sürüntü örneğinde virüsü tespit eden yöntemler de vardır ancak her zaman bu yöntemlere başvurulmaz. Eğer akciğer enfeksiyonundan şüphe ediliyorsa akciğer filmi istenir.

Tedavi

Gripte en iyi tedavi destekleyici tedavidir.

• Ağrılar ve ateş için ağrı kesici ve ateş düşürücüler verilir. Ancak unutulmaması gerekir ki, grip olan çocuklara aspirin verildiğinde Reye sendromu denilen ölümcül olabilen bir durum oluşabilir, bu yüzden grip olduğunu düşündüğünüz çocuğunuza aspirin vermekten kaçınmalısınız.
• Bol sıvı alınması gereklidir.
• Çocuğun evde istirahat etmesi; hastalığı başka çocuklara bulaştırmaması açısından okula veya kreşe gönderilmemesi tavsiye edilir.
• Buhar makinesi oda havasını nemlendirip çocuğun nefes almasını kolaylaştırmak için aralıklarla kullanılabilir.
• Belirtileri azaltmak için doktor tavsiyesi ile antibiyotik içermeyen soğuk algınlığı ilaçlari kullanılabilir.
• Burnun açık tutulması ve burna yerleşen virüsleri azaltmak açısından serum fizyolojik tedavisi oldukça önemlidir. Piyasada damlılıklar içerisinde veya serum şişesinde satılan formları vardır. Günde üç-dört kere damlalıkla burun pasajını iyice açacak şekilde, özellikle uyku ve beslenme öncesi uygulanması tavsiye edilir. Serum fizyolojik uygulamasından sonra küçük bebeklerde plastik burun temizleyicilerle , büyük çocuklarda hınkırma ile burnun temizlenmesi de faydalı olur.
• Grip virüsüne karşı kullanılabilecek bazı özel ilaçlar da vardır. Bunlar hastalık süresini kısaltıp belirtilerin daha kısa sürede düzelmesini sağlar. Hastalık belitilerinin gorüldüğü ilk 48 saatlik dönemde başlanırlarsa etkili olurlar. Ancak doktor tarafından gerekli görülen ağır vakalarda kullanılmalıdırlar. Her grip vakası için tavsiye edilen bir tedavi şekli değildir.

Gripten nasıl korunulur?

Aşı

Gripten korunmanın en etkin yolu aşılanmadır. Aşı için en iyi zaman Ekim ve Kasım aylarıdır. Aşı, gribe neden olmaz fakat aşıdan sonra birkaç gün hafif ateş, halsizlik ve boğaz ağrısı hissedilebilir. İlk kez aşı olan 9 yaş altı çocuklarda birer ay arayla iki doz aşı yapılır, daha sonraki yıllarda tek doz aşı yeterlidir. Aşı; ya o sene için gribi tamamen önler ya da geçirilse bile daha hafif geçirilmesini sağlar.
Aşıyı özellikle şu grup kimselerin yaptırması tavsiye edilir:

• 65 yaş üzeri kişiler,
• Diabet, astım, kalp, böbrek, kan hastalığı gibi kronik hastalığı bulunanlar,
• Altı ay ile iki yaş arasındaki çocuklar, (altı aydan küçük çocuklar için aşı formu bulunmamaktadır)
• Uzun süreli aspirin kullanmak zorunda olan çocuklar,
• Savunma sistemi bozukluğu olanlar,
• Sağlık çalışanları.

Yumurta allerjisi olanlar, hamile bayanlar, yüksek ateşi olanlar doktorları ile görüşmeden aşı yaptırmamalıdırlar.

Genel önlemler:

• Ellerin sık sık yıkanması,
• Hasta olan kişilerden mümkün olduğunca uzak durulması,
• Büyük çocuklar için hapşururken ve öksürürken ağız yolunun kapanması,
• Genel hijyen kurallarına dikkat edilmesi (kaşık çatal, tabak, bardak, havlu vb. kullanımı).

Yanlış uygulamalar

Gribin etkeni virüs olduğu için antibiyotiklerin tedavide hiçbir faydasi yoktur. Hatta gereksiz antibiyotik kullanımı toplumdaki antibiyotik direncini arttırarak birçok hastalığın daha ağır geçirilmesine neden olabilir. Bazı durumlarda gripli hastalarda sonradan ikincil bakteriyel enfeksiyonlar gelişebilir. Bu durumlarda antibiyotikler ancak doktor tavsiyesiyle kullanılabilir.

Dr. Arzu Özşahin
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

• akciğer enfeksiyonu
• ateş ve ağrı
• boğaz ağrısı
• grip olan çocuklar
• Grip virüsü
• halsizlik ve boğaz ağrısı
• Reye sendromu
• Soğuk algınlığı
• üst solunum yolları