Hastalıklar
Varis: Nedenler, Belirtileri, Tedavisi ve Korunma Yolları
VARİS NEDİR?
Temiz kan (oksijenli kan) atardamarlar sayesinde vücudun çeşitli dokularına ve organlarına gönderilir. Burada oksijen atardamarlardan alınır ve kan tekrar toplardamarlar (genellikle kirli kan taşırlar) ile tekrar kalbe gönderilir. Kan, kalbe doğru yukarı çıkarken bu kanın geriye kaçmasını engelleyen mekanizmalar vardır. Bunların en önemlisi damarlar içindeki kanın geriye akışını önleyen kapaklardır.
Kanın ayaktan yukarı çıkmasını düşünün. Oldukça zor gibi görünür fakat vücudun hamallığını yapan bacaklar sayesinde bu işlem kolaylaşır. Baldır kasları kasılarak bir pompa görevi görür. Bu kaslar kasılınca toplardamarlar sıkışır ve kan kalbe ilerler. Kapaklar sayesinde de kan geriye kaçmaz. Eğer bu sistem bozulursa varis ortaya çıkar. Tıpta bu duruma kronik venöz yetmezlik denir. Toplardamarlar genişler, belirginleşir ve kıvrımlı bir görünüm alır. Damar duvarının desteği kaybolmuştur. Sıklıkla üst ve alt bacaktaki yüzeyel venlerde (damarlarda) ortaya çıkmaktadır.
Toplumun genelinin yaklaşık %15 ile %20’sinde alt bacaklarda mutlaka varisli damarların oluştuğu tahmin ediliyor. Özellikle 50 yaşından sonra kadınlarda ve şişmanlarda daha sık görülür. Bu durum, niçin gebeliğin alt bacaklarda damar basıncı artışına neden olduğunu göstermektedir.
VARİSİN NEDENLERİ
Varis oluşumunun nedenlerinden kalıtsal faktörler çok önemlidir. Ailede varisin olması diğer bireylerde görülme ihtimalini oldukça arttırır. Öyle ki her üç varisli hastanın ikisinde ailesel geçiş görülür. Ayrıca hormonal farklılıklardan dolayı, hamilelikte ve doğum kontrol hapı kullanımı sırasında varis daha sık görülür. Kadınlarda daha sık görülmesinin sebepleri bunlardır. Ayrıca bazı ırklarda daha fazla görülmesi varisin kalıtsal rolünün göstermektedir.
Aşırı şişman kişilerde ve hamilelerde varis daha çok ortaya çıkar. Uzun süre hareketsiz ayakta duran ya da oturan kişilerde varis görülebilir. Bu durum varisin nedenlerinden biri olarak kabul edilmektedir ve mesleği gereği bu şekilde yaşayan kişilerin dikkat etmesi gerekir. Uzun süre araba ya da uçak yolculuğunun yapılması, sağlıklı kişilerde bile ayaklarda şişliğe ve toplardamarlarda yetmezliğe yol açmaktadır.
Bunların dışında sıcak su, toplardamarların pıhtılaşıp tıkanması sonucu varis gelişebilir. Sıcak banyo ve kaplıcalar varisli kişiler ve varis riski taşıyanlar için zararlıdır.
VARİSİN BELİRTİLERİ
Varis birkaç şekilde ortaya çıkar. Hepsinde aynı belirtiler görülmez. Örneğin cildin iç kısmındaki kılcal damarların kırmızı-mor renkteki çizgilerle ağ halini alması şeklinde görülen varislerde sorun sadece fiziksel görünümden ibarettir ve belirtiler çok hafif seyreder. Fakat varisin toplardamarlarda yani büyük damarlarda görülmesi sonucu belirtiler belirgin ve rahatsız edicidir. Sıklıkla bacaklarda ortaya çıkan bu tip variste, bacaklarda ağrı, ödem, kramp şeklinde ağrı, lekeler, sıcaklık hissi, toplardamarlarda tıkanıklık gibi belirtiler ortaya çıkar.
Varisler iki önemli yerde daha ortaya çıkar. Karaciğer sirozu ve portal hipertansiyonu olanlarda, yemek borusunda görülen varislerdir. Sindirim sisteminin üst kısmında kanamaya neden olabilirler. Diğeri ise halk arasında basur olarak bilinen hemoroidlerdir. Rahatsız edicidir ve kanamaya meyillidirler. Ağrılı ülserlere yol açabilirler.
VARİSTEN KORUNMAK
Varis, hareketsiz yaşam tarzına sahip, bu şekilde uzun müddet ayakta duran ya da oturan kişilerde sık görüldüğü için mümkün olduğu kadar bu durumdan kaçınmak gerekir. Bacakların rahatlaması için ayaklar havaya kaldırılmalı ya da baldır kasları için bacakların oturarak da olsa hareket ettirilmeleri gerekir. Ayakların ve bacakların dinlenirken biraz yukarıda olması hem rahatlık sağlar hem de koruyucudur. Bunun için yatağın ayak tarafı yükseltilebilir.
Düzenli egzersiz, spor yapmak birçok hastalığı önlemede etkili olduğu gibi, varis oluşumunun da engellenmesi için oldukça etkilidir. Her gün bir saat yürümek çok faydalıdır. Bu şekilde kilo almanın da önüne geçilebilir. Unutmamak gerekir ki şişmanlık da varise neden olur.
Yüzme, soğuk su ile bacakların ovulması faydalıdır. Fakat sıcak su varisin oluşumunu ve ilerlemesini kolaylaştırır. Bu yüzden sıcak sulardan kaçınmak gerekir. Ayrıca çok dar kotlar zararlıdır. Kasların hareketini engelleyebilir. Sigara ve alkolü az da olsa azaltmak gerekir.
VARİS NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Varis tedavisi oldukça çeşitlidir. Son zamanlarda lazer tedavisi de varisli hastalara uygulanmaktadır. Herkesin bildiği varis çorapları tedavide bir seçenek olmaya devam etmektedir. Bu çoraplar sabahları uyandıktan hemen sonra ayaklar yukarıya uzatılarak giyilir. Sadece varisli kişilerin değil, varis riskini taşıyan kişilerin de bu çorapları (düşük basınçlı olmalı) giymeleri önerilir. İlerlemiş varsilerin tedavisi daha zordur. Varisin tekrarlama ihtimali oldukça yüksektir.
Merhaba arkadaşlar. Bilgisi olan varsa acil yardım edin lütfen. Benim diz kapağımın arkasında belirgin kırmızı damarlar çıktı. Doktor dedi ki ani boy artışı ve kilo alışından dolayı ve bir krem yazdı onu kullanıyorum. Yakın zamanda bir mülakatım var sizce ne yapmalıyım? Teşekkürler.
Merhaba arkadaşlar bende varis vardı. Lazerle ameliyat oldum. Şimdi görülen varis yok ama ameliyattan sonra ağrılarım bayağı çoğaldı. Neden olabilir sizce?
Hâlâ ağrılarınız var mı? Ben de yeni lazer oldum. Durumunuzu merak ettim.
Varis hakkında verdiğiniz bilgiler için sizlere çok teşekkür ederim.
Yemek borusu varisi ile ilgili olarak elinizde herhangi bir istatistik var mı? Varis varlığının bilindiği günden itibaren kaç gün, ay, ya da yıl sonra hastada kanama olur? Kanama şiddetli ve hızlı mıdır? Hastaneye gecikilirse ne olur? Kısacası bu varisi olan hasta ortalama ne kadar daha yaşar?
Bilgiler için teşekkürler.