Hastalıklar
Cushing Sendromu: Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
CUSHİNG SENDROMU
Cushing sendromu sıklıkla kadınlarda görülen erkeksi görünüm, kilo alma, kan şekerinin yüksek olması şeklinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastaların idrarlarında şeker bulunur.
Böbrek üstü bezlerinden kortizol adlı hormon üretilir. Kortizolün ilaç olarak kullanılan şekline ise kortizon denir. Eğer bu hormon böbrek üstü bezlerinden aşırı miktarda üretilir ya da kortizon uzun süre yüksek miktarda kullanılırsa ortaya çıkan hastalığa cushing sendromu denir. Bu hastalık Amerikalı dr. Harvey Cushing tarafından bulunmuştur.
Kortizon kullanımı bazı hastalıklar için gereklidir. Kortikosteroid grubu bir ilaçtır. Bazı romatizmal hastalıklarda, eklem iltihaplarında, organ nakli yapıldıktan sonra organ reddini önlemek için kullanılır. Kullanım dozu oldukça yüksektir. Bu yüzden bazı yan etkiler ortaya çıkar. Kas erimesi, şişlik, kemiklerde zayıflama bu yan etkilerdendir.
CUSHİNG SENDROMUNUN NEDENLERİ NELERDİR?
Cushing sendromunun en sık nedeni böbrek üstü bezinden üretilen kortizol miktarının oldukça yüksek olmasıdır. Bu hormonun fazla üretilmesinin sebelerinden birisi hipofiz bezinden salgılanarak, böbrek üstü bezlerinden aşırı miktarda kortizol salgılanmasına neden olan adrenokortikotropik (ACTH) hormondur. Diğer bir neden ise böbrek üstü bezinde hastalık olması sonucu kortizolün aşırı üretilmesidir.
Ayrıca bazı hastalıklarda kullanılan kortizon cushing sendromuna yol açar. Fakat bu ilacın, bu hastalığa neden olması için uzun süre ve yüksek dozlarda kullanılması gerekir. Bu durumda hayati risk vardır. Yol açtığı problemler oldukça ciddidir. Doktor kontrolünde kullanılan kortizonun yan etkilerinin ortaya çıkma ihtimali oldukça düşüktür.
CUSHİNG SENDROMUNDA GÖRÜLEN BELİRTİLER
Hastalığın en tipik belirtilerinden birisi aydede yüzdür. Hastaların yüzü kilolu, şiş ve pembe görünümdedir. Omuzların arasında, ense bölgesinde çok fazla miktarda yağ birikmesi olur. Bu duruma buffalo sırtı denir. Ayrıca karın bölgesinde de aşıır miktarda yağ birikir, fakat kollar ve bacaklar zayıflamıştır. Baş ve sırt ağrısı, yorgunluk, kaslarda güçsüzlük gibi bu hastalığa özgül olmayan belirtiler de görülür.
Karın bölgesinde, göğüslerde çatlama oluşur. Bunlar mor renktedir. Sindirim sistemi hastalıklarında artış görülür. Özellikle mide yakınmaları sıktır. Erkeklerde cinsel isteksizlik, kadınlarda adet düzensizliği görülebilir. Sivilce oluşumu ve vücutta kıllanma artar.
Cushing sendromunun ilerlemesi halinde hipertansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalıkları, psikolojik bozukluklar, kemik erimesi ortaya çıkabilir.
CUSHİNG SENDROMUNUN TEŞHİSİ
Doktorunuz öncelikle sizin şikayetlerinizi dinleyecektir. Daha sonra fizik muayene sırasında aydede yüz, sırtta yağ toplanması gibi cushing sendromunun tipik belirtilerini arayacaktır. Bu belirtilerin olması ya da başka bir hastalığın olması ve kortikosteroid türü bir ilaç kullandığınızı doktorunuza bildirmeniz tanı koymayı oldukça kolaylaştıracaktır.
Ayrıca kesin tanı için bir kaç test istenir. Bunlardan birisi idrarda serbest kortizol miktarının ölçülmesidir. Diğer rutin kan testleri de yapılır. Bunların dışında böbrek üstü bezlerinin, karaciğerin, hipofizin bilgisayarlı tomografisi çekilir. Çünkü bu organlarda oluşan tümörler, cushing sendromuna neden olabilirler.
Bütün bunlar yapıldıktan sonra tanı koymak oldukça kolaylaşır.
CUSHİNG SENDROMU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Hastalığa neden olan faktör ne olursa olsun amaç, kortizolün aşırı miktarda salgılanmasını önlemektir. Belirtilerin nedeni steroid hormonu alınması ise bu ilacın kademeli olarak kesilmesi veya dozunun azaltılması gerekir. Bunu, hastaların doktora danışmadan yapması, tehlikelidir. Hastalığın daha da şiddetlenmesine neden olabilir. Bu yüzden ilacı kontrolsüz ve aniden bırakmak yanlıştır.
Ameliyat gerektiren durumlardan başında böbrek üstü bezi tümörleri gelmektedir. Bu tümörler ameliyatla çıkarılmalıdır. Gerekirse tümörle birlikte böbrek üstü bezleri de çıkarılmalıdır. Hastaların %50-90’ında böbrek üstü bezlerinin çıkarılması sonucu iyileşme sağlanır. Hipofiz gibi diğer organlardaki tümörlerden kaynaklanması halinde de cerrahi gerekir. Bazı vakalarda hipofiz bezinin tamamen çıkarılması iyileşmeyi sağlar. Ameliyat sonrası bu organların ürettiği hormonlarda eksiklik olması halinde, hormonların yerine konması için, ilaç tedavisi gerekir. Bu ilaçlar, ağızdan alınan tabletler şeklindedir.
